فهرست مطالب

روانشناسی تربیتی - سال دوم شماره 4 (تابستان 1385)

فصلنامه روانشناسی تربیتی
سال دوم شماره 4 (تابستان 1385)

  • تاریخ انتشار: 1385/06/01
  • تعداد عناوین: 8
|
  • کرم افشارنیا، علی دلاور صفحات 1-18

    این پژوهش به بررسی و مقایسه میزان کارایی درمان شناختی رفتاری، روش خود یاری و کنش متقابل این دو روش (روش شناختی رفتاری روش خود یاری) در افزایش رضایت مندی زندگی زناشویی زوجین پرداخته است. پژوهش حاضر، به صورت آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون گروه کنترل اجرا شده است. بدین منظور از بین زوجین مراجعه کننده به مرکز مشاوره دانشگاه آزاد کرمانشاه، یک نمونه متشکل از 9 زوج انتخاب و به روش تصادفی در چهار گروه: شناختی رفتاری (12 زوج)، خود یاری (15 زوج)، شناختی رفتاری + خود یاری (10 زوج) کنترل (12 زوج) جایگزین شدند. بعد از جمع آوری پرسشنامه های رضایت از زندگی زناشویی اینریچ، اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون LSD و بوسیله نرم افزار SPSS، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بین میزان رضایت زناشویی گروه های آزمایشی تفاوت معنی دار وجود دارد. همچنین بررسی میانگین رضایت از زندگی زناشویی زوجین گروه های درمانی نشان داد که ترکیبی از روش درمان شناختی رفتاری و روش خود یاری بیشترین تاثیر را بر افزایش رضایت زناشویی زوجین دارد.

    کلیدواژگان: درمان شناختی رفتاری، روش خود- یاری، کتاب درمانی، رضایت زناشویی
  • سعید بهشتی صفحات 19-62

    پست مدرنیسم، اعم از این که جزیی از مدرنیسم و یا به عنوان یک پدیده ی متفاوت و نوین در نظر گرفته شود، در عرصه های فلسفه و فلسفه ی تعلیم و تربیت، اندیشه ای نسبتا تازه است. این طرز تفکر، هرچند مولود فکری فیلسوفان نیست، اما در اثر تلاش های آنان زاییده و گسترده شده است. اندیشه های عمل گرایان، وجود گرایان، پدیدار شناسان، فیلسوفان زبانی، و نظریه پردازان انتقادی، زمینه ساز بسیار از اصول فکری پست مدرنیست ها بوده است. پست مدرنیسم هم در فلسفه و هم در فلسفه ی تعلیم و تربیت دارای شاخه ها و شعبه های متنوعی است. در فلسفه ی تعلیم و تربیت، رویکرد قوم نگارانه، پراگماتیسم انتقادی فراساخت گرا، فرالیبرالیسم، و باز ساخت گرایی اجتماعی از آن جمله اند. این تنوع و گونه گونی، در ارتباط با سه مولفه ی اساسی تعلیم و تربیت رسمی، یعنی هدف ها، برنامه ها، و روش ها کاملا جلوه گر می شود. رهایی از ستم، تغییر نقشه ی فهم فرهنگی مسلط بر جوامع سرمایه داری، تقویت فردی و اجتماعی دانش آموزان، تغییر مبانی معرفتی ادعاهای حاکم بر نظام های آموزشی، و ترغیب و تشویق دانش آموزان به شرکت در بحث های انتقادی و گروهی به منظور شناسایی و تحلیل عوامل شکل گیری نظام های استعماری، از جمله هدف هایی است که از سوی پست مدرنیست ها برای تعلیم و تربیت در نظر گرفته شده است. مخالفت با برنامه درسی مبتنی بر موضوع های جداگانه و رشته های مجزا، طرفداری از برنامه درسی کاملا مرتبط با سیاست، برنامه ی درسی به عنوان یک سیاست فرهنگی و گفتمان اجتماعی، گنجاندن داستان های اختصاصی زیردستان و حاشیه نشینان، طرفداری از تغییر و نوسازی برنامه درسی، و نفی برنامه ی درسی یکسان و یکنواخت برای همه ی کودکان، از جمله محورهای اساسی اندیشه های پست مدرنیستی در ارتباط با برنامه ی درسی است. و سرانجام این که پست مدرنیست ها در حیطه ی روش ها، از روش گفتگو دفاع کرده، معلم را به عنوان کارگزار فرهنگی، فرهیخته ی تغییرپذیر، محقق و متفکر، و سازنده ی ایدیولوژی ها و رویه های اجتماعی نوین در نظر می گیرند. شایان ذکر است که این مقاله، ترجمه ی فصل دهم از کتاب "مبانی فلسفی تعلیم و تربیت " نوشته ی هوارد اوزمن و سامویل کراور است.

    کلیدواژگان: پست مدرنیسم، عمل گرایی، وجود گرایی، پدیدار شناسی، فلسفه ی زبانی، نظریه انتقادی، هدف های تربیتی، برنامه ی درسی، روش های تربیتی
  • اسماعیل زارعی زوارکی، ایرج عوض زاده صفحات 63-103

    پژوهش حاضر با هدف ارزشیابی چند رسانه ای های آموزشی درس زبان انگلیسی پایه دوم راهنمایی بر اساس اصول طراحی چند رسانه ای مایر انجام گرفته است. سوال اساسی آن عبارت است از: آیا محتوای علمی - آموزشی چند رسانه ای های آموزشی درس زبان انگلیسی پایه دوم راهنمایی با اصول هفت گانه مایر» متناسب است؟ از روش تحلیل محتوا به عنوان روش تحقیق استفاده شد که در قالب این روش از چک لیست به عنوان ابزار اندازه گیری بهره گرفته شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه چند رسانه ای های آموزشی درس زبان انگلیسی پایه دوم راهنمایی بود که کل جامعه به عنوان نمونه مورد بررسی انتخاب شدند. بر اساس یافته های این پژوهش، فقط چند رسانه ای آموزشی دفتر تکنولوژی آموزشی از لحاظ میزان مطابقت و تناسب با اصول طراحی چند رسانه ای مایر در سطح مطلوبی قرار دارد و این در حالی است که چند رسانه ای های آموزشی موسسه های لوح و قلم، فراست، شاد نرم افزار و آفتاب از لحاظ میزان مطابقت و تناسب با اصول هفت گانه مایر در سطح نامطلوبی قرار دارند. باتوجه به اینکه چند رسانه ای های آموزشی در زمینه های درسی و در پایه های تحصیلی مختلف روز به روز در حال افزایش است، ضرورت تعیین استاندارد های مناسب و جهت گیری های اصولی در ارتباط با چند رسانه ای های آموزشی بیش از پیش ضرورت پیدا می کند.

    کلیدواژگان: چند رسانه ای آموزشی، طراحی چند رسانه ای، ارزشیابی چند رسانه ای
  • نعمت الله موسی پور، فریبرز ذرتاج صفحات 105-121

    ثبات مدیریت از جمله مباحث مناقشه برانگیز در حوزه دانش مدیریت است. ثبات مدیریت به همان میزان که طرفدار دارد، مخالف نیز دارد. در این مقاله پرداختن به مجادله های نظری مد نظر نیست و هدف آن است که واقعیتهای سازمان آموزش و پرورش در سطح خرد آن؛ یعنی مدیریت مدرسه بررسی و تصویری از آنها ارایه شود. بر همین اساس، هفتاد و دو مدرسه که دارای سابقه بیست ساله فعالیت بودند به عنوان نمونه انتخاب شدند و داده های لازم از اسناد موجود در مدارس به دست آمد. تحلیل داده ها نشان داد که از نظر مقطع، مدارس ابتدایی دارای مدیران با ثبات تری بوده اند، ثبات مدیریت در دهه اول استقرار حکومت جمهوری اسلامی بیشتر از دهه دوم بوده است و مدیرانی که با سابقه بیشتر از بیست سال فعالیت به مدیریت منصوب شده اند بیش از سایر مدیران ثبات داشته اند.

    کلیدواژگان: ثبات، مدیریت
  • حسن شریفی صفحات 123-150

    برنامه درسی هنر دوره ابتدایی در میان سایر برنامه های درسی ، در اجرا با دشواری های متفاوتی مواجه است، از یک سو اغلب پژوهش ها به طور عمده بر کاستی های اجرای فعالیت ها و محتوای برنامه درسی هنر متمرکز است و از سوی دیگر یک نقشه جدید راهنمای برنامه درسی هنر، تا زمانی که مشکلات مربوط به پشتیبانی های اجرایی وجود دارد، بیان گویایی برای تغییر واقعی آموزش و بهبود کیفیت آن نخواهد بود، چه بسا برنامه درسی قدیم هم که به لحاظ بضاعت علمی آن موقع تهیه می شد به خاطر مسایل اجرایی آن، عقیم می ماند. در برنامه هفتگی مدارس، زنگ هنر یک فرصت اساسی است که به ویژگی های حاصل از ارضای نیازهای شناختی و عاطفی کودکان دبستانی امکان ظهور می دهد؛ در این باره مربیان پرورشی مدارس در بر طرف کردن موانع بهبود کیفیت زنگ هنر و فعالیت های در نظر گرفته شده خارج از کلاس توانایی های قابل ملاحظه ای از خود نشان داده اند. از این رو، روشن کردن نقش معاونت پرورشی در یاری رساندن آموزش عمومی می تواند یکی از دلایل احیای آن با هدف بهبود کیفیت آموزش باشد. با جستجوی این چشم انداز تازه و رویکرد تلفیقی، انتظار می رود پشتیبانی های اجرایی برنامه درسی هنر، با قوت و دقت بیشتری صورت گیرد. بنابراین حقایق و رهنمودهای این نوشتار و پژوهش های وابسته به آن می تواند به طور عام به عنوان نقشه کاربردی برای مدیران آموزش و پرورش کشور و بخصوص در خود منطقه مورد استفاده قرار گیرد.

    کلیدواژگان: برنامه درسی هنر (نقاشی، کاردستی و خوشنویسی)، دوره ابتدایی، مرکز فعالیت ها و محتوای برنامه های درسی هنر
  • مصیب یار محمدی واصل، نورعلی فرخی صفحات 151-175

    هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مرتبط با افت تحصیلی درس زبان انگلیسی از نظر دانش آموزان، معلمان و مدیران است. بدین منظور تعداد 119 نفر از دانش آموزان و 54 نفر از مدیران و معلمان دوره متوسطه با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش مقیاس خود پنداره تحصیلی و پرسشنامه محقق ساخته افت تحصیلی بوده است. پس از اجرای پرسشنامه ها داده های بدست آمده با آزمون هم خوانی x2 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که عوامل مربوط به دانش آموزان و آموزشگاه از نظر دانش آموزان، معلمان و مدیران در افت تحصیلی زبان انگلیسی موثر بوده است. فاصله زیاد محل تحصیل از محل زندگی از نظر دانش آموزان، معلمان و مدیران موثر نبوده است. نبود سرویس ایاب و ذهاب از نظر معلمان و مدیران موثر بوده ولی از نظر دانش آموزان موثر نبوده است. اوج کار کشاورزی از نظر دانش آموزان موثر و از نظر معلمان و مدیران موثر نبوده است. سایر عوامل خانوادگی محیطی از نظر هر دو گروه در افت تحصیلی انگلیسی مهم بوده اند.

    کلیدواژگان: افت تحصیلی، درس زبان انگلیسی، عوامل مرتبط با افت
  • مطیبه مطیعی لنگرودی، رضا پیروی صفحات 177-208

    پژوهش حاضر به منظور مقایسه دو نظریه کلاسیک اندازه گیری و نظریه سوال - پاسخ (IRT) از نظر تاثیر خصوصیات آزمودنی ها بر ویژگی های سوال و بالعکس انجام شده است. روش تحقیق از نوع کاربردی - توصیفی بود. از روش کتابخانه ای به منظور بررسی جنبه های نظری و از روش توصیفی به منظور بررسی جنبه های عملی استفاده شد. در بررسی عملی، پاسخنامه های داوطلبان ورود به دانشگاه های کشور در رشته ریاضی - فیزیک در آزمون اختصاصی درس ریاضی و در رشته علوم تجربی در آزمون اختصاصی درس زیست شناسی مورد استفاده قرار گرفت. از بین کلیه داوطلبان در گروه آزمایشی ریاضی - فیزیک، ابتدا به روش نمونه گیری سیستماتیک یک گروه 3000 نفری انتخاب شد و سپس با توجه به نرم افزار مورد استفاده و حجم نمونه لازم برای پاسخگویی به سوالات تحقیق در روش کلاسیک و سوال - پاسخ، چندین گروه نمونه انتخاب گردید. از بین داوطلبان گروه علوم تجربی نیز یک گروه 1000 نفری برای بررسی سوال تحقیق انتخاب شدند. دو سوال تحقیقی مورد مطالعه در این مقاله، همه از لحاظ نظری بررسی شد و در هر کدام، مزیت ها و برتری های نظریه سوال - پاسخ بر نظریه کلاسیک مورد بحث قرار گرفت. از جنبه عملی نیز، سوالات تحقیق بررسی شد. به منظور تحلیل داده ها از روش های آماری مورد استفاده برای تحلیل سوالات بر پایه مدل کلاسیک اندازه گیری، شامل میانگین یا درجه دشواری سوالات، واریانس سوالات، ضریب همبستگی دو رشته ای و ضریب همبستگی دو رشته ای نقطه ای استفاده شد. برای آزمون ها در این مدل نیز از پایایی به روش ضریب آلفا (کودر- ریچاردسون 20)، توزیع فراوانی و نمودار نمرات آزمون ها استفاده شد. به منظور تحلیل داده ها در نظریه سوال - پاسخ، از روش های آماری مانند آزمونt وابسته، ضریب همبستگی پیرسون، جذر میانگین خطاها ، و آزمون های معنی داری آنها استفاده شد و مقایسه بین دو روش انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که ویژگی های دو گروه نمونه که از نظر توانایی با یکدیگر تفاوت دارند، بر برآورد شاخص های سوال در نظریه CTT تاثیر می گذارد ولی بر برآورد پارامترهای سوال در نظریه بی تاثیر است. همچنین بررسی ها نشان داد که در CTT برآورد پارامتر توانایی تحت تاثیر ویژگی های سوالات قرار گرفته و متفاوت است اما در IRT ویژگی های سوالات در برآورد پارامتر توانایی آزمودنی ها بی تاثیر بوده و پارامتر توانایی همچون پارامترهای سوال، یک پارامتر نامتغیر و بدون اریب است.

    کلیدواژگان: نظریه کلاسیک اندازه گیری: نظریه سوال - پاسخ، خصوصیات آزمودنی ها، ویژگی های سوال
  • زهرا فایض، احمد برجعلی صفحات 209-228

    این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه ویژگی های نقاشی کودکان طلاق و کودکان غیر طلاق، بررسی و مقایسه ویژگی های نقاشی کودکان دختر و پسر طلاق با کودکان دختر و پسر غیر طلاق انجام شد. جامعه آماری این تحقیق شامل کودکان دوره آمادگی (دوره پیش از دبستان)، در مراکز پیش دبستانی تحت پوشش اموزش و پرورش منطقه 11 شهر تهران می باشد که با روش نمونه گیری در دسترس تعداد 40 نفر از کودکان که شامل 20 کودک طلاق و 20 کودک غیر طلاق در طیف سنی 7-9 سالگی می باشد انتخاب شدند. روش تحقیق در این بررسی، ابزار مورد استفاده در این تحقیق تست ترسیم خانواده است. این مطالعه نشان داد که بین ویژگی های نقاشی کودکان طلاق و کودکان غیر طلاق از لحاظ ترسیم خطوط راست، حذف خود، حذف اعضاء خانواده (پدر، مادر، خواهر و برادر) جدا کشیدن یک یا چند شکل از بقیه، ترسیم نشانه های منفی احساسات از طریق صورت، نوع والدی که بزرگتر ترسیم می گردد تفاوت معنادار آماری وجود دارد و از لحاظ ترسیم خطوط منحنی و ترتیب نقاشی (ترسیم شکل پدر به عنوان شخص اول) تفاوت معنادار آماری وجود ندارد.

    کلیدواژگان: نقاشی خانواده، کودکان طلاق، کودکان غیر طلاق، مقطع پیش دبستانی
|
  • Karam Afshar Nia, Ali Delavar Pages 1-18

    This study sought to investigate and compare the efficiency of cognitive behavior therapy. Self-help method and interaction of these two methods (cognitive behavior therapy and Self-help method) on enhancing marital satisfaction of couples. This investigation is an empirical investigation with pre-test, post-test design with control group. So. a sample o/ 49 couples was selected from couples referring to counseling center of Kermanshah Azad University and they were randomly assigned to four groups: I- cognitive behavioral ( 12 couples). 2- self-help (! 5 couples). 3- cognitive behavioral + self-help (/0 couples), n-control (12 couples). After pooling data by Enrich Marital Satisfaction Inventor, analysis of data examination of hypotheses was done dy using one-way analysis of variance and LSD test by SPSS software. Rsult showed that there is a significant difference of the extent o/ satisfaction in experimental groups (p<0/01). Examination of mean marital satisfaction o/ therapeutic group showed that a combination o/ cognitive behavior therapy and self-help method has the highest effect 011 enhancement of marital satisfaction of the couples

    Keywords: Family satisfaction. Behavior, cognitive therapy, self-helpness method
  • Saeed Beheshti Pages 19-62

    Postmodernism, whether as a part of modernism or as a different and new phenomenon, is a relatively 11ew thinking in the realms of philosophy and philosophy of education. This viewpoint is not primarily a brainchild of philosophers. but certainly philosophers have contributed a fair share to its genesis and development. Perspectives of pragma I ists. ex is le 11 tia I is Is. pltenomenologis Is, Ii ngu ist iep hilosophers. and critical theorists have built the context of many principles of postmodernists. Post modernism has various branches both in the philosophy and in the philosophy of' education. Ethnographic approach. poststructuralist critical pragmatism, postliberalism. and social reconstructionalism are some perspectives. This variety is appeared with respect lo the three basic elements of formal education objectives. curricular, and methods.

    Keywords: post modernism. pragma I ism. existenialism. phenom enologv.linguistic philosophy, critical theory. educational objectives, curricular, educational method
  • Esmaeel Zare&#, I Zavaraki, Iraj Avaz Zadeh Pages 63-103

    The purpose of' this study was to evaluate instructional multimedia in english language course of second grade of guidance school according to Maver 's multimedia design principles. This paper reports the results of a study conducted on instructional multimedia of the Educational technology Center. loh and Cha/am, Ferasat, Shad Narmafzar and Aftab Company. The research method was co11te111 analyze and the measurement tool wos a checklist that prepared by the authors. Results indicated that, according to Mayer's multimedia design principles the instructional multimedia of Educational Technology Center was suitable and the instructional multimedia from others companies was not suitable and needed to revise and redesign.

    Keywords: Instructional Multimedia, Multimedia Designing, Multimedia Evaluation
  • Ne&#, Matollah Musa Pour, Fariborz Dor Taaj Pages 105-121

    Management constancy is one of the orgumentive issues in the domain of management knowledge. The pros and cons of management constancy are equal. The main goal of this article is not to pay attention to the theoretical disputes, but to survey the education organization in its micro level, that mean school management and to present a portrait of them. Accordingly, a sample of 72 schools with 20 years experiences were selected and essential data obtained from existing documents in that schools. Results obtained from surveying data indicated that the highest constancy in management belongs to school level. In Islamic republic government, the management constancy in the first decade was more than the second one and managers with more than 20 years experiences were selected for management, have more constancy than other managers.

    Keywords: Constancy, management
  • Hasan Sharifi Pages 123-150

    The art curriculum in primary education is difficult and different in terms of implementation among other curriculum areas. On the one hand. most of the research is chiefly centralized on impediments of implementation of activities and contents of art lessons. and on the other hand, a new map and guidebook of arr curriculum is not afluent explanationfor real transition of education and improvement of its quality until the problems of executive support the resisting. Perhaps. the old curriculum that has been provided according to scientific afford of that time were barrened. because of executive problems. In weeklv Schedule of' schools. the art is a fundamental opportunity that allows the auiributes of value and emotional requirements of the school children to be illustrated. In this case, fostering teachers of schools show notable abilities i11 obviation of' obstacles of' improrement of the quality of art lesson and considered activities 0111 of' class. Consequently. illuminating the role of Deputy Minister in fostering Affairs i11 helping public education can be one of the reasons/or its revival with the purpose ofimproving the qualify of education. By searching this new outlook and integrated approach, ii is expected that executive supports of art curriculum be provided with more accuracy and strength. Accordingly, the [acts and guidance of this paper and its dependent inquiries can he used generally as a practical pattern for administrators of education. epecially in their own district.

    Keywords: art curriculum. primary education. Administrators, Education
  • Mosayeb Yaar Mohammadi Vasel, Nour Ali Farokhi Pages 151-175

    The purpose of this study was to identify factors affecting high school students' academicfailure in English Languagefrom students. teachers and headteachers' point of view Using classical sampling, 116 high school students and 54 teachers and headteachers were randomly selected. The research instrument were self-concept scale and a questionnaire made by researches in order to identify factors affecting students' academicfailure. The collected data were analvzed statistically by using x2. The results revealed some important factors which could affect students' academicfailure in English language.

    Keywords: academic failure. English language, students
  • Motayebeh Moti&#, I Langerudi, Reza Peyrovi Pages 177-208

    This study aimed al comparing Classical Test Theory and Item Response Theory with respect to the effect of' testees ' characteristics on item characteristics and vice versa. The research method was of the applied. descriptive type. Library research served to exam the issue from theoretical point of' view and the descriptive method was employed to treat the issue from theoretical perspective. fn the practical study, the answer sheets of the candidatesfor the university entrance exam in the field ofphysics-math. and emprial science were studied for their performance on the math and biology sections respectively. First, out of the candidates in the physics-math group, 3, 000 were selected based on systematic sampling. Then several sample groups were selected, 11si11g the appropriate software and the size of the sample to respond lo the research questions. Out of' the candidates in the empirical science group, 1000 were chosen for the purpose of this research. The two research questions in this study were treated theorically, and in each question, the advantages of Item Response Theory over Classical Test Theory were examined. The research questions were also examinedfrom a practical point of view. To analyze data, the statistical methods hosed on Classical Test Model - such as mean. item difficulty. item variance, biserial correlation (rb), and point-biserial correlation (rpb) - were applied. KR-20, frequency distribution. and test score plot were employed to analyze the total tests in this model. To analvze data according lo Item Response Theory. statistical methods such as paired t-test, Pearson Cofficient Correlation, Root Mean Square Error (RMSE). and tests of significant were used. The result from the two methods of data analvsis showed that the differences between the two groups of candidates affected the item indexes in CTT. but they did not affect the item parameters in IRT. The results also showed that the ability parameter was affected by Item chtuacteristics in CTT: however, in IRT. item chamcteristicsfailed to measure the ability parameter of the testees and, like the item parameter, the abilitv parameter the invariant and non-skewed.

    Keywords: classical test theory, I, em Response Theory: Testees ' Characreristics, Item Characteristics
  • Zahra Fayez, Ahmad Borjali Pages 209-228

    This Paper is conducted lo study and compare divorced and non-divorced children 's drawing. 20 non-divorced and 20 divorced children were examined in this research. In each group, there were girls and JO boys. The research is descriptive and the research tool is the 'family drawing test". The results showed that, thete is a significant difference between the girls and boys in each group. In the last section of this paper. some suggestions are given lo be used by other researchers.

    Keywords: divorced. non-divorced. children